Πάρεση Προσωπικού Νεύρου (περιφερικής αιτιολογίας)

Αιτίες, Κλινική εικόνα, Βασικά συμπτώματα και Φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση

Το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (Κ.Ν.Σ.) αποτελείται από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, τα οποία είναι τα κύρια κέντρα που γίνεται η συσχέτιση και η ολοκλήρωση των νερικών πληροφοριών.
Το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (Π.Ν.Σ.) είναι η φυσική συνέχεια του Κ.Ν.Σ. και αποτελείται από 43 ζεύγη νεύρων, τα οποία χρησιμεύουν για την μεταβίβαση των νευρικών ερεθισμών προς το κέντρο αλλά και προς την περιφέρεια.

Το προσωπικό νεύρο, αποτελεί το έβδομο εγκεφαλικό ζεύγος. Ο πυρήνας του βρίσκεται στο κατώτερο τμήμα της γέφυρας του εγκεφάλου όπου το νεύρο ξεκινά ως κινητικό. Στην πορεία του, μέσα από την βάση του κρανίου και προς την έξοδό του από τον εγκέφαλο, ενώνεται με το διάμεσο νεύρο και μετατρέπεται τελικά σε μικτό νεύρο αποκτώντας επιπρόσθετα αισθητικό, αισθητηριακό και φυτικό ρόλο. Το προσωπικό νεύρο εξέρχεται από το κρανίο, μέσω του βελονομαστοειδούς τρήματος και καταλήγει μέσα στην παρωτίδα, όπου διαχωρίζεται σε πολλούς κλάδους που νευρώνουν τους διάφορους μύες.

Το προσωπικό νεύρο παρέχει:

• Κινητικές ίνες, οι οποίες νευρώνουν τους μιμικούς ή δερματικούς μύες στο πρόσωπο και στο τριχωτό της κεφαλής.

• Αισθητικές ίνες οι οποίες μεταφέρουν ερεθίσματα σε μια μικρή περιοχή του πτερυγίου του αυτιού, του τυμπάνου και του έξω ακουστικού πόρου, καθώς και στο δέρμα της γωνίας της κάτω γνάθου.

• Αισθητηριακές ίνες οι οποίες μεταφέρουν γευστικά ερεθίσματα στα πρόσθια 2/3 της γλώσσας και ερεθίσματα στο βλεννογόνο της μαλακής υπερώας.

• Παρασυμπαθητικές (φυτικές) ίνες που αφορούν αδένες του προσώπου, εκτός της παρωτίδας και μεταφέρουν ερεθίσματα για τους δακρυϊκούς και σιελογόνους αδένες και βλεννογόνους αδένες της ρινικής κοιλότητας.

Αιτίες περιφερικής προσβολής του προσωπικού νεύρου:
Οι συχνότερες αιτίες είναι:

⇒ Ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, όπως έρπητας ζωστήρα, ιός παρωτίτιδας κ.ά.

⇒ Τοξικά και μεταβολικά αίτια, όπως:

• Έλλειψη βασικών βιταμινών κυρίως του συμπλέγματος Β.

• Δηλητηριάσεις από βαριά μέταλλα (χαλκός, υδράργυρος, αρσενικό, χρυσός, μόλυβδος, αλουμίνιο) και από οργανικές ενώσεις.

• Ενδοκρινικές διαταραχές (σακχαρώσης διαβήτης).

• Ανεπιθύμητες ενέργειες ορισμένων φαρμάκων.

⇒ Ουραιμία.

• Όγκοι σε περιοχές που διέρχεται οτο νεύρο.

• Τραυματισμός από κάταγμα σε οστά του κρανίου.

• Χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή του αυτιού ή στις περί το προσωπικό νεύρο περιοχές.

Κλινική εικόνα:

Η πάρεση του προσωπικού νεύρου μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και φίλο, ωστόσο μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής υπάρχει σε άτομα ηλικίας από 30 έως 50 ετών. Προδιάθεση εμφανίζουν οι γυναίκες προς το τέλος της εγκυμοσύνης και οι διαβητικοί ασθενείς. Έχει παρατηρηθεί επίσης και εποχιακή έξαρση την άνοιξη και το φθινόπωρο, όπου οι ασθενείς εκτίθενται σε ψυχρό ρεύμα αέρος.

Εκδηλώνεται με απώλεια της κινητικής λειτουργίας των μιμικών μυών στο προσβεβλημένο ήμισυ του προσώπου. Συμβαίνει αιφνίδια και ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί αρχικά πόνο πίσω στο κεφάλι ή το πρόσωπο, ενώ στη συνέχεια το στόμα του έλκεται προς την υγιή πλευρά. Η βλάβη προοδευτικά επιδεινώνεται και μέσα σε 48 ώρες εγκαθιστάται. Σε μεγάλο ποσοστό, τα παραπάνω συμπτώματα συνοδεύονται από οίδημα πίσω από το αυτί, εμβοές και δυσκαμψία του αυχένα.
Η εμφάνιση του προσώπου του ασθενή παρουσιάζει έντονη ασυμετρία και εκδηλώνεται περισσότερο στην προσπάθεια ομιλίας ή άλλων εκφράσεων του προσώπου. Η εκούσια ενεργητική κίνηση στην πάσχουσα πλευρά απουσιάζει ή είναι ελλιπής.
Βασικά συμπτώματα:

• Πτώση του φρυδιού

• Απώλεια ρυτίδων στο μέτωπο και τα μάγουλα

• Πτώση της γωνίας του στόματος

• Ανεξέλεγκτη σιελόρροια (αναλόγως το βαθμό της βλάβης)

• Ερυθρότητα και δάκρυα από το μάτι (αναλόγως το βαθμό της βλάβης)

• Αδυναμία του ασθενή να κλείσει το μάτι στην πάσχουσα περιοχή

• Αδυναμία να σφίξει το χείλος ή να διατηρήθει η τροφή στο στόμα

• Προοδευτική ατροφία των μυών του προσώπου.

Φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση:

Στην φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση της πάρεσης προσωπικου νεύρου, η εφαρμογή των ενδεδειγμένων μέσων καθορίζεται από το στάδιο της νόσου και τα συνοδά συμπτώματα που παρουσιάζει ο ασθενής. Σε μια φλεγμονή θα πρέπει οπωσδήποτε να προηγείται η αναλγητική και αντιφλεγμονώδης φυσικοθεραπεία, μέχρι την υποχώρηση των συμπτωμάτων αυτών και μετά να γίνει η διεγερτική θεραπεία.

Η διεγερτική θεραπεία έχει ως σκοπό την διέγερση του νεύρου και την αντιμετώπιση της μυϊκής ατροφίας και επιτυγχάνεται με ειδικού τύπου ρεύματα. Επίσης, εφαρμόζεται κατάλληλο ασκησιολόγιο, δουλεύοντας μαζί με τον ασθενή την ενεργητική κίνηση των διαφόρων μυϊκών ομάδων.
Επίσης η μάλαξη και στις δύο πλευρές του προσώπου θα πρέπει να γίνεται πριν, ενδιάμεσα και στο τέλος των ασκήσεων για τη διατήρηση του μυϊκού τόνου και την καλής αιμάτωσης όλου του προσώπου.